Βερμούδες

Νησιωτικό σύμπλεγμα του βόρειου Ατλαντικού ωκεανού, που τελεί σε καθεστώς ημιαυτόνομης βρετανικής κτήσης.Η συνολική έκταση των νησιών είναι 53,5 τ. χλμ. και ο πληθυσμός 62.997 κάτ. (2000), με ετήσιο ρυθμό αύξησης της τάξης του 0,74% και προσδόκιμο ζωής τα 75 χρόνια για τους άντρες και τα 79 για τις γυναίκες. Πρωτεύουσα των Β. είναι το Χάμιλτον.Οι Β. βρίσκονται στα ανοιχτά της Βόρειας Αμερικής, και πιο συγκεκριμένα Α του ακρωτηρίου Χατέρας της πολιτείας Βόρεια Καρολίνα των ΗΠΑ, στον Βόρειο Ατλαντικό ωκεανό. Το αρχιπέλαγος περιλαμβάνει περίπου 150 κοραλλιογενή νησιά (από τα οποία περίπου τα είκοσι είναι κατοικημένα), διασπαρμένα σε μια αλυσίδα 50 χλμ. (άλλες πηγές αναφέρουν 360 νησιά, συνολικής έκτασης 58,8 τ. χλμ., αλλά αυτό είναι ζήτημα ευρύτερων θαλάσσιων διεκδικήσεων, καθώς πρόκειται για ακατοίκητους κοραλλιογενείς υφάλους). Τα έξι μεγαλύτερα νησιά των Β. είναι η Μεγάλη Βερμούδα (το μεγαλύτερο του αρχιπελάγους και κέντρο των Β., με έκταση 23 τ. χλμ.), το Σόμερσετ, η Ιρλανδία, ο Άγιος Γεώργιος, ο Άγιος Δαβίδ και το Μποάζ. Διοικητικά, οι Β. είναι χωρισμένες σε 9 κοινότητες και 2 δήμους (του Χάμιλτον και του Αγίου Γεωργίου). Οι Β. περιλαμβάνονται στο ειδικό διεθνές καθεστώς των υπερπόντιων κτήσεων, κατάλοιπο της αποικιοκρατίας. Στην περίπτωση των Β., την επικυριαρχία ασκεί ο εκάστοτε βασιλιάς ή η βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας, που διορίζει τον γενικό κυβερνήτη και έχει την ευθύνη των εξωτερικών υποθέσεων, της εσωτερικής ασφάλειας, της άμυνας και της αστυνομίας. Σύμφωνα με το πρώτο σύνταγμα του 1968, το οποίο παρείχε την αυτοδιοίκηση (και το οποίο αναθεωρήθηκε το 1989), στα υπόλοιπα θέματα ο κυβερνήτης βοηθείται στο έργο του από το εκτελεστικό συμβούλιο (κυβέρνηση), το νομοθετικό συμβούλιο (βουλή) και τη συνέλευση (11-μελής γερουσία). Τα 40 μέλη της βουλής εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία για πεντατετή θητεία από τον λαό. Τα δύο κυρίαρχα κόμματα, από το 1968 που έγιναν οι πρώτες εκλογές, είναι το Κόμμα Ενωμένων Β. και το Προοδευτικό Εργατικό Κόμμα, ενώ στις εκλογές του 1997 επικράτησε το δεύτερο (μετά από τριάντα χρόνια επικράτησης του αντίπαλου κόμματος), αναδεικνύοντας την Τζένιφερ Σμιθ πρωθυπουργό, που έγινε η δεύτερη γυναίκα πρωθυπουργός στην ιστορία των νησιών, μετά την προκάτοχό της Πάμελα Γκόρντον. Διορισμένος κυβερνήτης του βρετανικού στέμματος είναι από το 1998 ο Θόρολντ Μέισφιλντ, ενώ τυπικά αρχηγός του κράτους είναι η βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας, Ελισάβετ Β’. Οι Β. ακολουθούν το αγγλοσαξονικό δίκαιο. Η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική και προσφέρεται δωρεάν από το κράτος, στις ηλικίες 5 έως 16 ετών. Από το 1974 λειτουργεί επίσης το Κολέγιο των Β., για ανώτερη εκπαίδευση. Ο αναλφαβητισμός είναι πολύ χαμηλός (2% το 2000). Επίσημη γλώσσα είναι η αγγλική, αλλά αρκετοί μιλούν και πορτογαλικά. Σε ό,τι αφορά το θρήσκευμα, επικρατούν οι προτεστάντες (αγγλικανοί και μη). Τέλος, η άμυνα της χώρας αποτελεί ευθύνη της μητρόπολης, Μεγάλης Βρετανίας.Τα νησιά Β. έχουν ηφαιστειογενή προέλευση και αποτελούν τη βορειότερη κοραλλιογενή νησιωτική ομάδα του πλανήτη. Τα νησιά χωρίζονται μεταξύ τους από στενά κανάλια. Στις δυτικές ακτογραμμές όλου του αρχιπελάγους, σχηματίζονται φυσικά καταφύγια, δασώδεις περιοχές και όμορφοι όρμοι. Γενικά, στο έδαφός τους δεν παρουσιάζονται ορεογενετικοί σχηματισμοί, παρά μόνο χαμηλοί λόφοι που φτάνουν σε μέσο ύψος τα 80 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας. Το κλίμα είναι γενικά ήπιο, με μέσες θερμοκρασίες 17°C τον χειμώνα και 26°C το καλοκαίρι. Οι μέσες ετήσιες βροχοπτώσεις φτάνουν τα 1.470 χιλιοστά.Οι κάτοικοι είναι στην πλειοψηφία τους μαύροι μιγάδες, ενώ υπάρχουν και αρκετοί λευκοί (περ. 35%). Κέντρο της διοικητικής και οικονομικής ζωής των νησιών είναι το νησί (Μεγάλη) Βερμούδα, όπου βρίσκεται και η πρωτεύουσα Χάμιλτον (6.000 κάτ.), κυριότερο λιμάνι των Β. Μετά το Χάμιλτον, που είναι πολυσύχναστος σταθμός κυρίως χειμερινής διαμονής, το σημαντικότερο κέντρο είναι ο Άγιος Γεώργιος (1.800 κάτ.), με διεθνές αεροδρόμιο. Άλλοι σημαντικοί οικισμοί των νησιών είναι το Ντεβονσάιρ, το Πέμπροουκ, το Σάντις, το Σμιθς, το Σαουθάμπτον και το Γουόργουικ, όλα με τοπωνύμια σαφώς επηρεασμένα από τη βρετανική κατοχή.Το εύφορο έδαφος και το πιο ήπιο κλίμα ευνοούν τις αγροτικές καλλιέργειες, ιδιαίτερα των πρώιμων οπωροκηπευτικών και της μπανάνας. Στις Β. ευδοκιμούν επίσης τα βιομηχανικά αγροτικά προϊόντα, όπως το βαμβάκι, ο καπνός και ο καφές. Μεγάλη ανάπτυξη παρουσιάζει επίσης η αλιεία. Όμως, ο σημαντικότερος οικονομικός πόρος των Β. είναι ο τουρισμός, που βρίσκεται σε πολύ μεγάλη ανάπτυξη, καθώς άρχισε να αξιοποιείται από τον 19ο αι., χάρη στους Βορειοαμερικανούς που αναζητούσαν ένα κοντινό θέρετρο για να αποφεύγουν το μεγάλο ψύχος των χειμερινών μηνών. Η τουριστική βιομηχανία, στην οποία απασχολείται η πλειοψηφία των κατοίκων και η οποία συνεισφέρει το ένα τρίτο του συνολικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας, εξυπηρετώντας περίπου 350.000 επισκέπτες κάθε χρόνο, σε συνδυασμό με το καθεστώς των φορολογικών ελαφρύνσεων για τις αποκαλούμενες παράκτιες εταιρείες του εξωτερικού (offshore), έχουν συμβάλει στην ενίσχυση του κατά κεφαλήν εισοδήματος των Β., που είναι από τα υψηλότερα όλου του κόσμου. Πιο συγκεκριμένα, το ΑΕΠ φτάνει τα 2.100 εκατ. δολ. ΗΠΑ (2000), με συμμετοχή σχεδόν 90% από τον τομέα των υπηρεσιών, και το κατά κεφαλήν εισόδημα τα 33.000 δολ. ΗΠΑ. Ο πληθωρισμός τρέχει με 2,7% (2000) και ανεργία δεν είναι καταγεγραμμένη. Τέλος, νόμισμα της χώρας είναι το δολάριο Β. (1 ευρώ = περ. 1 δολάριο Β.).Οι Β. ανακαλύφθηκαν τυχαία το 1515 από τον Ισπανό θαλασσοπόρο Χουάν ντε Μπερμούδες, ο οποίος ναυάγησε εκεί και έδωσε έτσι το βάπτισμα στο αρχιπέλαγος. Αποικίστηκαν όμως αρκετά αργότερα, και συγκεκριμένα μετά από έναν αιώνα, από Άγγλους αποίκους που κατευθύνονταν προς τη Βιρτζίνια των ΗΠΑ, αλλά ναυάγησαν και αυτοί στα νησιά. Επικεφαλής της ομάδας των αποίκων ήταν ο Βρετανός Τζορτζ Σόμερς, από τον οποίο τα νησιά ονομάστηκαν το 1612 Νησιά Σόμερς. Το 1684 εντάχθηκαν στη δικαιοδοσία του βρετανικού στέμματος και τον επόμενο αιώνα άρχισε η μεταφορά μαύρων σκλάβων και Πορτογάλων εργατών. Παρά τη γειτνίαση με τις ΗΠΑ και τη μετακίνηση πληθυσμών από την πολιτεία Βιρτζίνια, οι Άγγλοι δεν άφησαν ποτέ τα στρατηγικής σημασίας αυτά νησιά και διατηρούσαν εκεί ναυτικές βάσεις μέχρι και το 1995. Το 1941, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, οι Άγγλοι νοίκιασαν για 99 χρόνια στους Αμερικανούς μια έκταση στο νησί Άγιος Γεώργιος, για να εγκαταστήσουν εκεί αεροπορική και ναυτική βάση. Όμως, και αυτή η βάση σταμάτησε να λειτουργεί το 1995. Το 1968 ψηφίστηκε το πρώτο σύνταγμα στη χώρα, που παραχωρούσε αυτοδιοίκηση στις Β. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1995 οι κάτοικοι των νησιών ψήφισαν κατά της ανεξαρτησίας, σε δημοψήφισμα, γεγονός που εκτιμάται ότι αντανακλά το υψηλό βιοτικό επίπεδο των κατοίκων, οι οποίοι προφανώς φοβήθηκαν την απώλεια των πλεονεκτημάτων που τους παρέχει το καθεστώς της κτήσης (παράκτιες εταιρείες, τουρισμός κλπ.). Τρίγωνο των Β. Ονομάζεται έτσι μια θαλάσσια περιοχή στον Βόρειο Ατλαντικό ωκεανό, ανοιχτά της Φλόριντα, που ορίζεται από τα σημεία της Μελβούρνης (στη Φλόριντα των ΗΠΑ), του Πόρτο Ρίκο και των Β. Στην περιοχή αυτή έχουν εξαφανιστεί κατά καιρούς αεροπλάνα και πλοία, γι’ αυτό ονομάζεται επίσης το Τρίγωνο του Διαβόλου. Αν και είναι συχνές οι θύελλες σε αυτή την περιοχή, δεν υπάρχουν επιστημονικά τεκμήρια για την ύπαρξη ασυνήθιστων φαινομένων που σχετίζονται με αυτές τις μυστηριώδεις εξαφανίσεις. Άποψη του Στόου, κέντρου παραθερισμού και χειμερινών σπορ στα περίχωρα του Μονπελιέ, στο Βερμόντ των ΗΠΑ· σημαντικός πόρος της περιοχής είναι η εκμετάλλευση του δασικού πλούτου. Χαρτονόμισμα των 100 δολαρίων Βερμούδων του 2000, που απεικονίζει τη βασίλισσα της Μεγάλης Ελισάβετ, την οποία έχουμε συνηθίσει σε νομίσματα λίρας. Ένας γραφικός δρόμος στην πόλη Χάμιλτον, πρωτεύουσα των Βερμούδων. Ο τουρισμός αποτελεί το σημαντικότερο έσοδο για το αρχιπέλαγος των Βερμούδων.